Συνεχώς στο ιατρείο έρχομαι αντιμέτωπος με την ερώτηση «γιατί σήμερα βλέπουμε τόσα πολλά παιδιά με σιδεράκια, ενώ παλαιότερα σπάνια έβλεπες κάποιον?». Αυτή είναι μία εύλογη ερώτηση για πολλούς γονείς, αφού μετά από παρότρυνση ή προσωπική αξιολόγηση, επισκέπτονται τον ορθοδοντικό για τα παιδιά τους.

Έρευνες αρχαιολόγων και ανασκαφές οστών αρχαιότητας 10.000 ετών, δείχνουν ότι οι προγόνοί μας είχαν τέλειες οδοντικές και γναθικές συγκλίσεις . Σήμερα όμως, έρευνες του BOS (British Orthodontic Society,) υπολογίζουν πως γύρω στο 1/3 των παιδιών στην Αγγλία χρίζουν ορθοδοντικής θεραπείας. Τι άλλαξε όμως, μέσα σε 10.000 χρόνια έτσι ώστε να υπάρχει τόση πολλή ανάγκη για ορθοδοντική θεραπεία?

Το θέμα δεν είναι τόσο απλό και οι απαντήσεις είναι πολλές. Μια θεωρία που υπερίσχυε μέχρι τώρα ήταν ότι λόγω της ανάμιξης τον λαών και ανθρώπων διαφορετικών εθνικοτήτων και χαρακτηριστικών, το γενετικό υλικό που κληρονομούσαν τα παιδιά και από τους δύο γονείς δεν ήταν πάντα συμβατό (π.χ. μεγάλα δόντια από τον ένα γονιό και μικρές γνάθους από τον άλλο), οπότε άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους τα ορθοδοντικά προβλήματα.

Μια πιο πρόσφατη θεωρία που ανέπτυξε μετά από έρευνα η ανθρωπολόγος Noreen von Cramon-Taubadel του πανεπιστημίου Kent υποστηρίζει ότι το κλειδί βρίσκεται στη διατροφή του ανθρώπου, και εξηγεί ότι όταν ο άνθρωπος έπρεπε να κυνηγά για την τροφή του και να τρώει μη επεξεργασμένη τροφή, οι γνάθοι του ήταν πολύ μεγαλύτερες και με περισσότερα δόντια. Αρχίζοντας ο άνθρωπος να τρέφεται με πιο μαλακές και επεξεργασμένες τροφές, οι γνάθοι του άρχισαν να μικραίνουν, το προφίλ του να αλλάζει και τα δόντια να ακολουθούν τις αλλαγές με πολύ πιο αργό ρυθμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κάνουν την εμφάνισή τους τα ορθοδοντικά προβλήματα ως μέρος της εξέλιξης του ανθρώπου.

Ταυτόχρονα, πολλές συνήθειες τον παιδιών (π.χ πιπίλισμα κάποιου δακτύλου, ύπνος με το κεφάλι σε κλίση προς τα πίσω ή προς τα εμπρός) καθώς και πολλές παθολογικές καταστάσεις (π.χ έμφραξη της ρινικής αναπνοής, πρόωρη απώλεια των νεογιλών δοντιών, επιπλοκές κατά την κύηση ή κατά τον τοκετό του παιδιού) μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη ορθοδοντικών προβλημάτων.

Μια άλλη απάντηση στο ερώτημα είναι η εξέλιξη της οδοντιατρικής και της ορθοδοντικής και οι σε βάθος αναλύσεις που γίνονται για τα οδοντικά προβλήματα και τις μετέπειτα επιπλοκές τους. Τα τελευταία χρόνια μεγάλη βαρύτητα έχει δοθεί στην ορθοδοντική θεραπεία και στα ωφελήματα αυτής, έτσι ώστε όλο και περισσότεροι οδοντίατροι όταν διαπιστώσουν ένα ορθοδοντικό πρόβλημα παραπέμπουν αμέσως τον ασθενή για εξειδικευμένη διάγνωση και θεραπεία σε ειδικό ορθοδοντικό. Σε συνδυασμό με τις οδοντικές θεραπείες που παρέχονται και τη συμμόρφωση του ασθενή με τους κανόνες στοματικής υγιεινής επιτυγχάνονται υψηλά κριτήρια στοματικής υγείας που θα βοηθήσουν τον ασθενή να κρατήσει τη φυσική οδοντοστοιχία του μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Εν κατακλείδι, λανθασμένα κάποιοι γονείς πιστεύουν ότι η ορθοδοντική θεραπεία γίνεται απλά και μόνο για λόγους αισθητικής, αφού οι παππούδες τους που είχαν τα ίδια ορθοδοντικά προβλήματα και δεν έτυχαν κάποιας θεραπείας, δεν παρουσίασαν επιπλοκές. Ας αναλογιστούν όμως, μέχρι ποια ηλικία κατάφεραν οι παππούδες τους να κρατήσουν τα δόντια τους, σε σύγκριση με τις νεότερες γενιές που καταφέρνουν να έχουν ένα υγιές χαμόγελο μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Βαρυσήμαντο ρόλο σε αυτό έχει και η ορθοδοντική θεραπεία.